Biểu hiện của bệnh thalassemia ở trẻ em
08:13 - 28/04/2020 Lượt xem: 1175
Bệnh thiếu máu huyết tán ở trẻ sơ sinh (hay còn gọi là bệnh Thalassemia) là tình trạng thiếu máu tán huyết di truyền hay thiếu máu tán huyết bẩm sinh. Đây là một trong những bất thường di truyền phổ biến nhất hiện nay trên thế giới. 1. Thiếu máu huyết tán Thalassemia – […]
Bệnh thiếu máu huyết tán ở trẻ sơ sinh (hay còn gọi là bệnh Thalassemia) là tình trạng thiếu máu tán huyết di truyền hay thiếu máu tán huyết bẩm sinh. Đây là một trong những bất thường di truyền phổ biến nhất hiện nay trên thế giới.
1. Thiếu máu huyết tán Thalassemia – Bệnh di truyền phổ biến
Thiếu máu huyết tán Thalassemia là bệnh thiếu máu tán huyết di truyền do mang gen di truyền gây bệnh. Đây là bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường. Cụ thể, người bình thường có 2 gen khỏe mạnh, người mang gen bệnh có thể có 1 gen bệnh, 1 gen khỏe mạnh (không biểu hiện bệnh) hoặc 2 gen bệnh (biểu hiện bệnh).
Thalassemia là bệnh di truyền phổ biến và nguy hiểm, khiến bệnh nhân bị thiếu máu mạn tính. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có các triệu chứng điển hình khác như: vàng mắt, sạm da, bụng trướng to, hiện tượng phì đại xương gây biến dạng mặt, mũi tẹt, răng hô, trán dô, chậm phát triển…
2. Dịch tễ
Bệnh có thể gặp ở mọi nơi trên thế giới, tuy nhiên tỷ lệ cao hơn ở vùng Địa Trung Hải, Trung Đông, khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trong đó, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh và mang gen bệnh cao. Cụ thể tại nước ta, tỷ lệ người mang gen bệnh ở dân tộc Kinh vào khoảng 2 – 4%, trong khi đối với các dân tộc thiểu số sống ở miền núi, tỷ lệ này lại tăng lên rất cao: Khoảng 22% với dân tộc Mường và trên 40% với các dân tộc Êđê , Tày, Thái, Stiêng…
3. Các biểu hiện của bệnh thalassemia ở trẻ em
Bệnh thalassemia ở trẻ em dẫn đến tình trạng thiếu máu, nên tim của bệnh nhi phải làm việc nhiều hơn, gây ra phì đại xương, khiến cho người bệnh có các đặc điểm như mũi dẹt, tẹt, trán dô ra, gò má cao.
Bên cạnh đó, vì không có đủ máu đến nuôi các tuyến nên các tuyến không thể phát triển đầy đủ. Căn bệnh mang tên Thalassemia ấy đã cướp đi sinh mạng của nhiều số phận, nhiều mảnh đời thiếu may mắn. Song song với đó, những di chứng của căn bệnh này vẫn đang là nỗi nhức nhối đối với các bệnh nhân và cả giới y học. Ngoài ra, phụ huynh có thể nhận diện được các biểu hiện theo mức độ của bệnh:
– Mức độ nặng
Biểu hiện thiếu máu nặng, có thể biểu hiện từ ngay sau khi ra đời, nhưng rõ ràng nhất là khi trẻ được 4 – 6 tháng tuổi.
Những biểu hiện thường gặp của trẻ mắc bệnh mức độ này là:
- Trẻ xanh xao
- Da và củng mạc mắt vàng
- Chậm phát triển thể chất
- Thường bị sốt, tiêu chảy hay các rối loạn tiêu hóa khác.
Bệnh nhân mức độ nặng nếu được truyền máu đầy đủ vẫn có thể phát triển bình thường đến khoảng 10 tuổi.
Nhưng sau 10 tuổi, trẻ sẽ gặp những biến chứng nặng do tăng sinh hồng cầu và ứ đọng sắt quá mức như:
- Biến dạng xương: bướu trán, bướu đỉnh, hộp sọ to, hai gò má cao, răng cửa hàm trên vẩu, mũi tẹt, loãng xương khiến trẻ dễ bị gãy xương;
- Sỏi mật
- Da sạm xỉn, củng mạc mắt vàng
- Dậy thì muộn: nữ 15 tuổi chưa có kinh nguyệt…
- Chậm phát triển thể lực.
Đến 20 tuổi, bệnh nhân có thêm các biến chứng khác như rối loạn nhịp tim; suy tim, đái tháo đường, xơ gan…
– Mức độ trung bình
Đối với trẻ sơ sinh mắc bệnh thiếu máu huyết tán ở mức độ trung bình, biểu hiện thiếu máu thường xuất hiện muộn hơn so với mức độ nặng. Đến khoảng 4 – 6 tuổi, trẻ mới cần phải truyền máu. Tuy nhiên, nếu trẻ không được điều trị kịp thời và đầy đủ, các biến chứng vẫn có thể xảy ra như lách to, gan to, sỏi mật, sạm da.
Đến độ tuổi trung niên, bệnh nhân sẽ dần biểu hiện triệu chứng đái tháo đường, suy tim, xơ gan. Để khắc phục người bệnh cần được truyền máu và thải sắt đầy đủ; như vậy mới có thể phát triển bình thường và không bị các biến chứng.
– Mức độ nhẹ (hay còn gọi là mang gen)
Bệnh thalassemia ở trẻ em ở mức độ nhẹ chỉ dừng lại ở việc mang gen bệnh và thường không có biểu hiện gì đặc biệt về mặt lâm sàng. Chỉ khi cơ thể vào những thời kỳ tăng nhu cầu về máu như phụ nữ khi mang thai; ra kinh nguyệt nhiều… thì lúc đó mới nhận thấy biểu hiện mệt mỏi, da xanh xao.
Hầu hết các trường hợp bệnh thalassemia ở trẻ em đều phát hiện và điều trị ở giai đoạn muộn. Nguyên nhân là do các bậc phụ huynh chưa hiểu biết đầy đủ về bệnh; hoặc do hoàn cảnh gia đình khó khăn, bất tiện, không thể cho con đi truyền máu.
4. Khám tiền hôn nhân phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh
Thalassemia là bệnh thiếu máu di truyền nguy hiểm; hầu hết người dân chưa có kiến thức đầy đủ về bệnh này và chưa được tư vấn về phòng ngừa tiền sản và di truyền.
Bệnh có thể dễ dàng phát hiện qua xét nghiệm máu ở người bệnh và mang gen bệnh.
Phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang hiện có Gói khám sức khỏe tiền hôn nhân và Khám sàng lọc trước khi mang thai giúp phát hiện sớm nguy cơ mắc Thalassemia của trẻ nhỏ – cách phòng ngừa bệnh thiếu máu huyết tán hữu hiệu nhất. Bạn có thể truy cập website: DK.SAN43NGUYENKHANG.VN hoặc liên hệ Zalo: 0342.318.318 để được hướng dẫn.