Acid folic trong dự phòng dị tật ống thần kinh

Dị tật ống thần kinh là khiếm khuyết nghiêm trọng khiến não và cột sống thai nhi phát triển không bình thường. Theo nghiên cứu, trên 70% trường hợp có thể ngăn ngừa nếu thai phụ bổ sung đủ acid folic. Vậy có mối liên hệ gì giữa acid folic và nguy cơ dị tật ống thần kinh, các mẹ hãy cùng phòng khám 43 Nguyễn Khang tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Vai trò của Acid folic?

Acid folic (vitamin B9), là một loại vitamin tan trong nước có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và phân chia tế bào của cơ thể. Đặc biệt, trong thai kỳ, axit folic là dưỡng chất cần thiết cho sự hình thành và phát triển của hệ thần kinh thai nhi, bao gồm não bộ và tủy sống. Bổ sung hợp lý acid folic trong giai đoạn này cũng là một biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa một số dị tật bẩm sinh, ngăn ngừa thiếu máu và giảm khả năng mắc một số loại ung thư,…

Dị tật ống thần kinh?

Dị tật ống thần kinh ở thai nhi là một dị tật phổ biến. Những dị tật này xảy ra do sự khiếm khuyết của phôi thai khi hình thành ống thần kinh. Ống thần kinh là cấu trúc ban đầu của não và cột sống tồn tại trong thời kì phôi thai. Ống thần kinh phát triển sớm từ tuần thứ 3 và khép dần lại thành dạng ống vào ngày thứ 28 của thai kì. Phần trên ống thần kinh sẽ trở thành não và phần còn lại trở thành tủy sống. Vì vậy, dị tật ống thần kinh sẽ xảy ra khi vào thời điểm này ống thần kinh không đóng lại hoàn toàn.

Các loại dị tật ống thần kinh

Hai thể phổ biến nhất của dị tật ống thần kinh là tật cột sống chẻ đôi (hở ống sống) và tật vô sọ.

Tật cột sống chẻ đôi

Thể này xảy ra khi phần ống thần kinh tạo thành cột sống và tủy sống không được đóng lại hoàn toàn, gây thương tổn cho tủy sống bên trong. Thai nhi có thể bị liệt dây thần kinh phía dưới vùng tủy sống bị tổn thương và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như: liệt thân dưới; đại tiểu tiện khó khăn; tăng áp lực sọ, nguy hiểm hơn có thể gây tử vong;…

Tật vô sọ

Đây là thể rất nguy hiểm, khiến não thai nhi không phát triển. Hầu hết trường hợp mắc đều chết lưu hoặc tử vong ngay khi chào đời.

Ngoài ra, tật thoát vị não, màng não cũng là loại dị tật nguy hiểm với tỷ lệ tử vong sơ sinh khá cao. Dị tật này xảy ra khi xương sọ bị khuyết một phần dẫn tới tình trạng thoát vị chứa dịch hoặc tổ chức não, phần não bị lộ ra ngoài xương sọ và chỉ được da bao bọc.

Nguyên nhân gây dị tật ống thần kinh 

Ống thần kinh được hình thành từ giai đoạn sớm của thai kỳ khi mà nhiều mẹ có thể vẫn chưa biết mình mang thai. Dưới đây là một vài nguyên nhân gây dị tật phổ biến: 

- Mẹ bầu không cung cấp đủ acid folic: Đây là chất cần thiết cho sự hình thành và phát triển của ống thần kinh. Không bổ sung đủ axit folic cho mẹ trong thai kỳ có thể là nguyên nhân gia tăng nguy cơ loại dị tật này.

- Bất thường nhiễm sắc thể: đây là nguyên nhân có tính ngẫu nhiên dẫn đến thay đổi trong cấu trúc gen, gây ra dị tật

- Do di truyền: nếu bố mẹ hoặc gia đình có tiền sử dị tật ống thần kinh thì khả năng thai nhi mắc dị tật này cũng sẽ gia tăng

- Do thiếu vitamin B12: đây là chất quan trọng trong sự hình thành ống thần kinh, não bộ và cột sống của thai nhi. Do đó, nếu thiếu hụt cũng sẽ có khả năng dẫn đến dị tật.

- Do bệnh lý ở mẹ: Mẹ bị tiểu đường, phụ thuộc vào insulin hoặc có điều trị động kinh bằng các loại thuốc gây ra tác dụng phụ cũng có thể làm tăng nguy cơ sinh con bị dị tật ống thần kinh. 

Nguy cơ dị tật ống thần kinh do thiếu hụt acid folic

Acid folic cần thiết cho quá trình tổng hợp nucleotid. Trường hợp thiết hụt acid folic có thể gây suy giảm quá trình tổng hợp nucleotid và ảnh hưởng đến chức năng sao chép của DNA, RNA và làm khiếm khuyết ống thần kinh. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh cơ thể mẹ bị thiếu acid folic trong giai đoạn thụ thai sẽ làm tăng nguy cơ dị tật ống thần kinh thai nhi. Do đó, nếu sử dụng acid folic với liều lượng phù hợp trước khi thụ thai và trong giai đoạn sớm của thai kỳ thì có thể hạn chế đến 70% trường hợp thai dị tật. Và nếu bổ sung đầy đủ ngay từ khi có ý định mang thai thì con số này có thể tăng lên đến trên 90%.

Bên cạnh acid folic thì việc bổ sung vitamin B12 cũng rất quan trọng bởi nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ vitamin B12 ở những thai phụ có thai nhi dị tật ống thần kinh thấp hơn nhiều so với trường hợp thai khoẻ mạnh.

Do đó, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có thể phòng ngừa tối đa nguy cơ dị tật ống thần kinh bằng cách bổ sung đủ acid folic và vitamin B12 trước và trong thai kỳ.

Bổ sung acid folic sao cho phù hợp?

Thời điểm bổ sung acid folic

Phụ nữ có kế hoạch mang thai nên bắt đầu uống axit folic trước khi mang bầu và tiếp tục trong suốt thai kỳ. Do ống thần kinh hình thành từ rất sớm nên thời gian quan trọng bổ sung acid folic là từ 1 tháng trước khi thụ thai đến 3 tháng đầu của thai kỳ.

Liều lượng

Phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản có thể bổ sung tối thiểu 400μg acid folic mỗi ngày ( liều khuyến cáo 400-800 μg) bằng chế độ ăn có nhiều acid folic hay viên uống.

Một số thực phẩm giàu acid folic như: gạo lức, bánh mì đen, măng tây, các loại đậu, trái cây, rau xanh,…

Ngoài ra, cơ thể sẽ hấp thu acid folic tốt hơn từ các viên uống vitamin tổng hợp có chứa acid folic. Hiện nay, hầu hết trong thành phần của các loại vitamin đều chứa đủ lượng acid folic cần thiết.  Mẹ có thể tham khảo một số dòng sản phẩm: Vitamin tổng hợp Suveal Grossesse Fer, Vitamin tổng hợp Pency, Fionna (5-MTHF), Elevit

Đối với trường hợp có nguy cơ cao như bố hoặc mẹ bị dị tật ống thần kinh hay lần trước đó mang thai bị dị tật ống thần kinh thì liều lượng thường sẽ là 4mg acid folic mỗi ngày (gấp 10 lần so với bình thường). Tuy nhiên, những trường hợp này vẫn cần tham khảo thêm ý kiến chuyên gia về tư vấn di truyền, chẩn đoán trước sinh, siêu âm, sàng lọc dị tật và sử dụng acid folic theo đúng hướng dẫn.

Hãy thường xuyên truy cập website san43nguyenkhang.vn và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho cả gia đình nhé.

Để đặt lịch tới phòng khám 43 Nguyễn Khang quý khách có thể truy cập TẠI ĐÂY hoặc liên hệ zalo: 0342318318 để được hướng dẫn.