Bất đồng nhóm máu mẹ con - Những điều mẹ bầu cần biết

Bất đồng nhóm máu mẹ con là hiện tượng máu của thai nhi không tương thích với nhóm máu người mẹ. Đây là vấn đề rất nghiêm trọng có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe thai nhi. Vậy chúng ta hãy cùng tìm hiểu về bất đồng nhóm máu mẹ con là gì và làm sao để có thể phòng tránh được bệnh lý này.

1. Bất đồng nhóm máu mẹ con là gì?

Bất đồng nhóm máu mẹ con là hiện tượng nhóm máu của thai không tương thích với nhóm máu người mẹ. Trong quá trình mang thai, vì một lý do nào đó mà máu của thai nhi đi vào máu mẹ, khởi phát quá trình tạo kháng thể, kháng thể từ máu người mẹ qua hàng rào nhau thai gây hiện tượng thiếu máu tán huyết vàng da ở trẻ sơ sinh.

• Bất đồng nhóm máu ABO: Thường gặp ở bà mẹ có nhóm máu O và trẻ có nhóm A hoặc B. Do ở những người mẹ nhóm máu O, đồng kháng thể 7S-IgG chiếm ưu thế, có khả năng xuyên qua nhau thai. Trong khi, đồng kháng thể 19S-IgM của những bà mẹ có nhóm máu A hoặc B do có kích thước lớn nên không thể qua nhau thai.
• Bất đồng nhóm máu hệ Rh: xảy ra khi mẹ Rh (-) và con Rh(+). Bất đồng nhóm máu hệ Rh tuy hiếm gặp nhưng gây thiếu máu tán huyết ở trẻ sơ sinh rất nặng nề.

2. Tác hại của bất đồng nhóm máu mẹ con

Những em bé sinh ra do bất đồng nhóm máu mẹ con sẽ bị vàng da, thiếu máu, lượng sắt dự trữ trong máu thấp và lượng bilirubin trong máu tăng cao. Bất đồng nhóm máu ABO gây thiếu máu tán huyết có thể xảy ra ngay từ đứa con thứ nhất với biểu hiện vàng da sáng, xuất hiện khoảng 2 – 3 ngày sau sinh, phân vàng, nước tiểu trong. Lượng bilirubin trong máu sẽ nhanh chóng giảm xuống nếu được phát hiện và điều trị sớm, bilirubin gián tiếp sẽ chuyển sang dạng trực tiếp, đào thải ra ngoài mà không gây tác hại gì. Tuy nhiên sau 5 ngày không được phát hiện và điều trị, lượng bilirubin gián tiếp tăng cao vượt qua hàng rào máu não dẫn đến nhiễm độc não. Trẻ sẽ có những bất thường về thần kinh như tăng trương lực cơ, tứ chi duỗi cứng vặn xoắn. Lúc này việc điều trị thường không đem lại kết quả tốt, trẻ có thể mang những di chứng thần kinh suốt đời hoặc có nguy cơ tử vong.

 Bất đồng nhóm máu Rh giữa mẹ con gây thiếu máu tán huyết có thể xảy ra từ đứa con đầu lòng nếu lượng kháng thể trong cơ thể mẹ cao. Nhưng ở những lần mang thai sau hiện tượng này thường xảy ra với mức độ ngày càng nặng. Bilirubin gián tiếp trong cơ thể trẻ thường rất cao, dễ dẫn đến các di chứng thần kinh. Ở thể nặng, từ khi còn trong bụng mẹ, trẻ bị tan máu mạnh; khi sinh ra da trẻ vàng đậm do thiếu máu, suy tim, gan lách to, phù toàn thân, trẻ thường tử vong sớm sau khi đẻ.

3. Làm gì để phòng ngừa tai biến do bất đồng nhóm máu mẹ con?

Để phòng tránh nguy cơ bất đồng nhóm máu mẹ con, việc khám và sàng lọc trước khi mang thai có vai trò rất quan trọng, giúp chủ động và phát hiện sớm các yếu tố có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.

Nếu trong lần sinh nở đầu tiên đã có hiện tượng bất đồng nhóm máu hệ ABO, sản phụ nên sinh lần hai cách xa lần đầu để lượng kháng thể trong cơ thể giảm xuống, sẽ tốt hơn cho thai kỳ.

Với bất đồng nhóm máu hệ Rh, sau khi sinh, người mẹ mang Rh âm sẽ được tiêm kháng thể anti D trong vòng 72 giờ sau sinh. Kháng thể anti D sẽ giúp ngăn cản cơ thể sản xuất kháng thể kháng Rh dương có thể gây tai biến trong những lần mang thai tiếp theo. Trong suốt quá trình mang thai, sản phụ mang Rh âm cũng phải xét nghiệm máu định kỳ để xác định mức độ kháng thể anti D trong cơ thể.

Việc khám tiền hôn nhân là bước chuẩn bị rất quan trọng cho quá trình sinh sản sau này của phụ nữ. Để phòng ngừa được yếu tố tán huyết ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé sau này, mẹ nên xét nghiệm nhóm máu khi chuẩn bị kết hôn hoặc mang thai