Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị dị tật tim bẩm sinh

Tim bẩm sinh là tình trạng bất thường về cấu trúc tim ở trẻ nhỏ từ khi sinh ra khiến trẻ dễ bị suy dinh dưỡng, suy kiệt, khó tăng cân, ảnh hưởng rất lớn đến việc phẫu thuật tim của trẻ sau này. Vì vậy phụ huynh cần biết được những phương pháp chăm sóc trẻ bị tim bẩm sinh phù hợp để giúp trẻ đạt được thể trạng tốt nhất trước khi điều trị bệnh chính.

1. Vì sao trẻ mắc tim bẩm sinh thường bị suy dinh dưỡng?

Mặc dù về cơ bản thì thành phần dinh dưỡng trong mỗi bữa bú hoặc ăn của trẻ bị tim bẩm sinh có thể không khác gì với các trẻ khác, nhưng khả năng hấp thu vẫn kém hơn vì các lý do sau:

• • • Trẻ bị tim bẩm sinh thường khó thở nên khi bú, uống sữa rất khó khăn khiến trẻ sợ bú, khó tăng cân.
    • Trẻ bị tim bẩm sinh được chỉ định ăn nhạt, không nêm mắm muối khiến trẻ không ngon miệng và chán ăn nên dễ suy dinh dưỡng.
    • Nhu cầu năng lượng của trẻ cao hơn bình thường.
    • Các ảnh hưởng của tim như tim đập nhanh, thở nhanh, giảm oxy máu, giảm hấp thu thức ăn, giảm hấp thu dinh dưỡng từ ống tiêu hóa.
    • Trẻ thường bị nhiễm trùng hô hấp (viêm phế quản, viêm phổi).
    • Sự phát triển bị ảnh hưởng bởi các yếu tố di truyền hay do gen như hội chứng Down (ba nhiễm sắc thể số 21).

2. Chế độ ăn cho trẻ bị tim bẩm sinh theo từng độ tuổi

• • • Đối với trẻ dưới 6 tháng:

Tốt nhất nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn, bất cứ khi nào trẻ muốn vào cả ngày lẫn đêm; ít nhất 8 lần/ngày.

Trẻ từ 4-6 tháng tuổi có thể cho ăn thêm nhưng chỉ khi thấy trẻ vẫn còn đói sau mỗi lần bú hoặc không tăng cân như bình thường. Có thể cho trẻ tập ăn dặm từ 1-2 bữa bột từ loãng tới đặc dần với đầy đủ chất như bột của trẻ 6-12 tháng tuổi.

Khi cho trẻ bú cần chú ý nâng cao đầu trẻ lên để tránh nôn, sặc sữa. Không cho trẻ bú hoặc ăn quá no vì trẻ mắc tim bẩm sinh thường khó tiêu hóa nên dễ bị nôn.

• • • Đối với trẻ từ 6-12 tháng tuổi:

Trẻ vẫn cần được bú mẹ cả ngày lẫn đêm bất cứ khi nào trẻ muốn.

Các thức ăn dặm của trẻ cần giàu dinh dưỡng và đầy đủ thành phần.

Cho trẻ ăn dặm 3 bữa mỗi ngày khi còn bú mẹ và 5 bữa mỗi ngày nếu đã ngừng bú; mỗi bữa khoảng 1 bát con.

Bổ sung thêm cho trẻ các loại hoa quả như chuối, đu đủ, cam, xoài,…

• • • Đối với trẻ từ 12 tháng tuổi đến 2 tuổi:

Vẫn cho trẻ bú mẹ bất cứ lúc nào trẻ muốn.

Trẻ được cho ăn dặm 3-5 bữa mỗi ngày. Mỗi bữa khoảng 1 bát rưỡi các thức ăn với đầy đủ thành phần dinh dưỡng.

Cho trẻ ăn thêm trái cây, hoa quả.

Không cho trẻ bú bình mà cho uống thìa hoặc cốc.

• • • Đối với trẻ từ 2 tuổi trở lên:

Cho trẻ ăn 3 bữa ăn cùng với gia đình với các thức ăn đầy đủ thành phần và chất dinh dưỡng; xen giữa có thể là các bữa phụ với sữa, bánh, phở, mì, cháo,…

Bổ sung thêm trái cây, hoa quả vào bữa ăn của trẻ.

3. Khi nào cần đưa trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh đến khám bác sĩ?

Trẻ bị tim bẩm sinh cần được tái khám định kỳ mỗi tháng, 2 tháng; 3 tháng hay 6 tháng tùy theo chỉ định của bác sĩ. Cho dù sức khỏe của trẻ vẫn bình thường cũng nên đi tái khám theo đúng lịch hẹn để bác sĩ đánh giá diễn tiến của bệnh, phát hiện sớm các biến chứng nếu có, cũng như điều chỉnh lại liều lượng thuốc cho phù hợp với cân nặng tăng dần của trẻ.

Nếu trẻ có bất kỳ triệu chứng khác thường nào dưới đây thì cần đưa trẻ đi khám lại ngay:

• • • Bú kém, ăn kém hơn hoặc bỏ bú, bỏ ăn, nôn ói
    • Trẻ sốt cao.
    • Tiêu chảy.
    • Quấy khóc liên tục, bứt rứt, vật vã, mệt lã, lơ mơ, li bì.
    • Thở nhanh, khó thở, lồng ngực bị rút lõm, ho nhiều, da tím; xanh xao nhiều hơn, vã mồ hôi nhiều, chi lạnh… Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh cần được tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.

Tim bẩm sinh là dị tật thường gặp nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong số các dị tật bẩm sinh ở trẻ. Ngày nay với những tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị đã làm tăng đáng kể tỷ lệ sống của những trường hợp tim bẩm sinh phức tạp. Để đặt lịch siêu âm tầm soát sớm dị tật tim bẩm sinh, khám thai tại phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang mẹ bầu truy cập website: Dk.SAN43NGUYENKHANG.VN; hoặc liên hệ zalo: 0342.318.318 để được hướng dẫn.