Chỉ số HCT nằm ngoài giới hạn cho phép có nguy hiểm không?

Khi cơ thể mắc một loại bệnh nào đó, các cơ quan trong cơ thể hay các chỉ số huyết học sẽ có sự thay đổi nhất định. Các chỉ số về máu tăng hay giảm đều phản ánh sự bất thường của cơ thể. Một trong 18 chỉ số huyết học quan trọng bạn cần lưu ý đó là HCT. Vậy chỉ số HCT là gì? nằm quá giới hạn cho phép có nguy hiểm không. Hãy cùng phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang tìm hiểu trong bài viết dưới đây:

1. Chỉ số HCT là gì?

HCT ( Hematocrit) là tỉ lệ thể tích hồng cầu trong thể tích máu toàn phần hay còn gọi là dung tích hồng cầu. Đây là phần trăm thể tích máu mà các tế bào máu (chủ yếu là hồng cầu) chiếm giữ. Chỉ số này rất quan trọng trong việc đánh giá và theo dõi tình trạng mất máu, thiếu máu biểu hiện bởi HCT thấp và nghi ngờ một số bệnh lý về phổi, tim mạch hay chứng tăng hồng cầu khi HCT cao.

Chỉ số HCT là gì là thắc mắc của đa số người bệnh khi đi xét nghiệm HCT. Đó là kết quả của phép chia giữa thể tích hồng cầu cho thể tích máu toàn phần trong cơ thể, được tính theo đơn vị phần trăm. Hay nói cách khác, ta có công thức tổng quát:

HCT= [V_{( Hồng cầu)}  : V_{( Máu toàn phần)}]x 100%

2. Chỉ số HCT bao nhiêu là bình thường

Tùy theo độ tuổi, giới tính mà mỗi người có chỉ số HCT khác nhau. Dười đây là thông tin về chỉ số HCT ở mức bình thường. Tức là một người không mang bệnh về hồng cầu sẽ có chỉ số HCT nằm trong khoảng sau:

• • • Đối với trẻ em dưới 15 tuổi: chỉ số HCT trong khoảng từ 35%-39%
    • Đối với người trưởng thành: chỉ số HCT ở nữ khoảng 37%-48%, ở nam HCT khoảng 45%-52%

3. Hematocrit được đo lường như thế nào?

Đối với đa số phòng xét nghiệm, hct được đo bằng một loại máy có thể tự động thực hiện được nhiều xét nghiệm khác nhau thuộc một bộ được gọi là xét nghiệm công thức máu (tổng phân tích tế bào máu). Công thức máu là một loạt những xét nghiệm như hematocrit, nồng độ hemoglobin, cũng như số lượng 3 loại tế bào máu được tạo ra bởi tủy xương (hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu).

Một phương pháp đơn giản khác dùng để đo hematocrit là phương pháp đo bằng máy ly tâm. Một lượng nhỏ máu (khoảng 0.05 đến 0.1ml) được đặt vào trong một ống mao dẫn nhỏ. Ống này sẽ được bịt kín bằng sáp hay đất sét, và sau đó được đặt vào một máy quay ly tâm. Những tế bào hồng cầu sẽ dồn lại ở đáy ống và tạo thành một cột hồng cầu phân tách với 1 cột huyết thanh có màu vàng tro ở phía trên bằng một lớp mỏng tạo bởi những tế bào bạch cầu.

Chiều cao của toàn bộ máu trong ống (hồng cầu, bạch cầu và huyết thanh tương đương với 100%). Chiều cao của cột hồng cầu chia cho chiều cao của toàn bộ dịch trong ống mao dẫn bằng với hematocrit (% của hồng cầu trong máu toàn phần). Xét nghiệm này có thể được thực hiện trong vài phút.

4. HCT tăng, giảm khi nào?

Hematocrit thấp

Hematocrit thấp có nghĩ rằng phần trăm của hồng cầu trong máu thấp hơn giới hạn dưới bình thường đối với lứa tuổi, giới tính hay điều kiện nhất định (như mang thai, sống ở vùng cao) của người được thực hiên xét nghiệm. Một cách nói khác của hematocrit thấp là thiếu máu. Nguyên nhân của hematocrit thấp, hay thiếu máu, bao gồm:

• • • Chảy máu (từ những vết loét, chấn thương, ung thư đại tràng, xuất huyết nội).
    • Sự phá hủy hồng cầu (thiếu máu hồng cầu hình liềm, lách to).
    • Giảm sản xuất hồng cầu (suy tủy xương, ung thư, các loại thuốc).
    • Những vấn đề về dinh dưỡng (thiếu sắt, vitamin B12, folate và suy dinh dưỡng).
    • Thừa nước (uống nhiều nước, thừa nước do truyền tĩnh mạch quá mức).

Hematocrit cao

Hct cao có nghĩa là phần trăm những tế bào hồng cầu trong máu của người được làm xét nghiệm cao hơn giới hạn trên của khoảng bình thường đối với tuổi tác, giới tính hay điều kiện cụ thể (như mang thai, sống ở vùng cao) của người đó. Những nguyên nhân khiến hematocrit cao bao gồm:

• • • Thiếu nước (nhiệt độ quá cao, thiếu nước để uống).
    • Sự thiếu hiện diện của oxy (hút thuốc lá, nơi sống cao, xơ hóa phổi).
    • Di truyền (những bệnh tim bẩm sinh).
    • Tăng hồng cầu thứ phát (sự sản xuất quá mức hồng cầu do tủy xương hay bệnh tăng hồng cầu vô căn).
    • Bệnh tâm phế mạn (COPD, ngưng thở khi ngủ mạn tính, thuyên tắc phổi).

Xét nghiệm máu là một xét nghiệm quan trọng giúp đánh giá mức độ HCT trong cơ thể. Từ kết quả xét nghiệm máu bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng và mức độ tăng hay giảm của HCT để chẩn đoán nguyên nhân và có biện pháp điều trị hiệu quả. Để đăng ký khám và xét nghiệm, bạn có thể truy cập vào Website: DK.SAN43NGUYENKHANG.VN hoặc liên hệ zalo: 0342.318.318 để được hướng dẫn.