Đờ tử cung – Tai biến sản khoa nguy hiểm cho mẹ bầu

Đờ tử cung là một biến chứng thường gặp sau sinh và vô cùng nguy hiểm. Nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng của sản phụ.

1. Đờ tử cung là gì ?

Đờ tử cung là dấu hiệu cơ tử cung không co chặt lại thành khối hoàn toàn sau đẻ để thực hiện tắc mạch sinh lý, dẫn đến tình trạng chảy máu.

Trên lâm sàng đờ tử cung có 2 mức độ:

• • • Đờ tử cung còn hồi phục: cơ tử cung giảm trương lực sau đẻ nhưng còn đáp ứng với các kích thích cơ học, hóa học, lý học.
    • Đờ tử cung không hồi phục: do hệ thống thần kinh cơ tử cung không còn khả năng đáp ứng với bất kỳ kích thích nào.

2. Nguyên nhân

• • • Chất lượng cơ tử cung yếu do đẻ nhiều lần, tử cung có sẹo mổ cũ, u xơ tử cung, tử cung dị dạng.
    • Do tử cung bị căng giãn quá mức vì đa thai, đa ối, thai to.
    • Do chuyển dạ kéo dài.
    • Do nhiễm khuẩn ối.
    • Do còn sót rau trong buồng tử cung ( đờ tử cung là thứ phát).
    • Do sản phụ suy nhược, thiếu máu, cao huyết áp, nhiễm độc thai nghén.

3. Triệu chứng và chẩn đoán

• • • Chảy máu ngay sau đẻ và khi sổ rau là triệu chứng phổ biến nhất. Máu từ chỗ bám của rau chảy ra, ứ đọng lại trong buồng tử cung rồi mỗi khi có cơn co tử cung lại đẩy ra ngoài một khối lượng máu; nếu tử cung đờ hoàn toàn không hồi phục thì máu chảy ra liên tục hoặc khi ta ấn vào đáy tử cung thì máu sẽ chảy ồ ạt ra ngoài.
    • Tử cung giãn to, mềm, cao trên rốn, không thành lập cầu an toàn, mặc dù rau đã sổ.
    • Mật độ tử cung nhão; khi cho tay vào buồng tử cung không thấy tử cung co bóp lấy tay mà mềm nhẽo như ở trong cái túi; trong tử cung toàn máu cục và máu loãng.
    • Nếu máu ra nhiều sản phụ xanh nhợt, mạch nhanh, huyết áp tụt, khát nước, chân tay lạnh, vã mồ hôi.

4. Xử trí

Cần phải xử trí khẩn trương và tiến hành song song hai khâu cầm máu và phục hồi chức năng co bóp của tử cung.

• • • Cầm máu:

+ Ấn động mạch chủ bụng chảy máu nhiều.

+ Kiểm soát tử cung lấy máu cục và rau sót (nếu có) sau khi chống choáng.

+ Gây phản xạ co bóp tử cung: xoa bóp tử cung qua thành bụng phối hợp với tay kia trong buồng tử cung hoặc chèn ép tử cung bằng hai tay.

+ Tiêm thẳng vào cơ tử cung ở vùng đáy qua thành bụng 5-10 đơn vị oxytocin.

+Truyền nhỏ giọt tĩnh mạch 5-10 đơn vị oxytocin hòa vào 500ml huyết thanh ngọt 5%.

+ Tiêm Ergometrin 0,2 mg hoặc methergin 0,05 mg vào bắp thịt.

+ Ampicyclin 500 mg x 4 viên / ngày trong 5 ngày.

• • • Buộc động mạch tử cung hoặc cắt tử cung trong trường hợp khẩn cấp

Tuy nhiên, nếu sau khi đã xoa bóp liên tục tử cung, đã tiêm thuốc co bóp tử cung; nhưng máu vẫn tiếp tục chảy và mỗi khi ngừng xoa bóp tử cung lại nhão ra; thì phải nghĩ đến đờ tử cung không hồi phục; ngay lập tức phải tiến hành mổ cắt tử cung bán phần hoặc buộc động mạch tử cung ở người còn trẻ.

Điều quan trọng là phải có thái độ xử trí kịp thời để tránh tình trạng chảy máu kéo dài, dẫn tới chứng rối loạn đông máu.

• • • Dự phòng:

Để đề phòng đờ tử cung trong các trường hợp chuyển dạ kéo dài, nhiều thai, đa ối, thai to, đẻ nhiều lần…nên tiến hành truyền tĩnh mạch chậm oxytocycin ngay sau khi thai sổ; để giúp cho thời kỳ sổ rau được nhanh chóng, tránh bớt chảy máu. Ngay sau khi sổ rau phải kiểm tra kỹ bánh rau, để đề phòng sót rau; sau đó tiêm trực tiếp 5-10 đơn vị oxytocycin vào lớp tử cung qua thành bụng.

Đây là một tai biến sản khoa vô cùng nguy hiểm. Nếu sản phụ không được cấp cứu kịp thời hoặc khi có sự chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị; người mẹ có nguy cơ cao tử vong sau đẻ. Mặt khác, cách xử trí đúng đắn và tích cực sẽ góp phần hạn chế biến chứng; giữ được tính mạng và bảo vệ an toàn sức khỏe cho phụ nữ sau sinh. Vì vậy việc chọn lựa bệnh viện uy tín đảm bảo cho quá trình sinh nở diễn ra suôn sẻ an toàn và có khả năng kiểm soát các tình huống khẩn cấp là một điều cần thiết.