Gây tê – phương pháp giảm đau trong đẻ

Trong cuộc sinh, để giảm đau cho sản phụ các bác sĩ cần áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Một trong số đó là gây tê giảm đau; giúp người phụ nữ bớt đi những cơn đau đớn và có sức khỏe tốt hơn trong và sau cuộc sinh.

1. Gây tê là gì?

Gây tê là việc bác sĩ sử dụng thuốc tê để ức chế cảm giác đau ở vùng phẫu thuật. Người bệnh hoàn toàn tỉnh táo trong quá trình thực hiện phẫu thuật.

Phương pháp gây tê được lựa chọn để thực hiện những cuộc mổ ngắn (thường dưới 2 giờ); và vùng phẫu thuật vùng vai, tay, chân và vùng bẹn. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp giảm đau còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố.

Có hai hình thức gây tê:

– Gây tê trục thần kinh trung ương: bao gồm tê tủy sống và tê ngoài màng cứng. Bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê vào cột sống, người bệnh sẽ mất hết cảm giác từ khoảng ngang rốn trở xuống chân. Phương pháp này thường được áp dụng trong sản khoa.

– Gây tê vùng: Tùy theo vị trí phẫu thuật mà bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê phong bế cảm giác của riêng vùng phẫu thuật.

2. Có nhiều ưu điểm so với gây mê

– Đảm bảo người bệnh không cảm thấy đau khi phẫu thuật.

– Người bệnh tỉnh táo lúc làm phẫu thuật: điều này tạo thuận lợi cho việc theo dõi tình trạng người bệnh trong mổ; người bệnh có thể than phiền về các dấu hiệu bất thường trong cơ thể. Qua đó, nhân viên y tế có thể xử trí kịp thời.

– Hạn chế các biến chứng và tác dụng phụ của gây mê toàn thân: Hầu hết các thuốc mê đều có tác động bất lợi lên hệ thống tim mạch và hô hấp. Mặt khác, việc đặt nội khí quản có thể dẫn đến nhiều tai biến; đặc biệt đối với các người bệnh bị hen phế quản hay bệnh phổi mạn; đặt và rút nội khí quản có thể thúc đẩy cơn co thắt.

– Giúp giảm đau sau mổ: Đối với gây mê, ngay sau khi tỉnh dậy người bệnh sẽ bắt đầu cảm thấy đau và khó chịu. Còn đối với gây tê, tác dụng giảm đau của thuốc tê có thể kéo dài thêm nhiều giờ; nhiều ngày (đối với tê ngoài màng cứng) sau phẫu thuật.

3. Biến chứng thường gặp đối với sức khỏe người bệnh và sản phụ

Biến chứng của gây tê tủy sống

Biến chứng về tim mạch:

– Hạ huyết áp: hạ huyết áp là triệu chứng thường gặp khi gây tê tủy sống, triệu chứng thường gặp đầu tiên là buồn nôn, nôn. Khi cảm thấy dấu hiệu này cần báo ngay cho nhân viên y tế biết.

– Nhịp chậm: Tùy thuộc vào mức độ, người bệnh sẽ được xử trí bằng các thuốc thích hợp.

Biến chứng về thần kinh

– Liệt, tổn thương thần kinh: Đây là biến chứng rất hiếm gặp. Thông thường bên cạnh mất cảm giác đau người bệnh cũng sẽ liệt vận động vùng được gây tê. Tuy nhiên, vận động và cảm giác sẽ hồi phục sau khi hết tác dụng của thuốc tê (khoảng 4 – 6 giờ). Nếu các triệu chứng này kéo dài cần báo ngay cho nhân viên y tế.

– Đau đầu: Đây là triệu chứng thường gặp sau gây tê tủy sống, thông thường triệu chứng sẽ tự khỏi trong vòng 7 ngày. Nếu triệu chứng gây khó chịu đáng kể có thể sử dụng các thuốc giảm đau. Trong trường hợp đau đầu không tự khỏi trong 7 ngày hoặc đau đầu dữ dội, cần đến ngay các cơ sở y tế để được hỗ trợ. Để ngăn ngừa đau đầu sau tê tủy sống, người bệnh cần nằm yên nghỉ ngơi trên giường trong 24 giờ sau gây tê và không ngóc đầu dậy.

– Hội chứng chùm đuôi ngựa: Thường có triệu chứng đau thắt lưng, tê quanh hậu môn và tiêu tiểu mất tự chủ.

Biến chứng về hô hấp

Khó thở và ngưng thở là biến chứng có thể gặp khi gây tê. Người bệnh sẽ được thở oxy trước, trong, sau thủ thuật và các biện pháp hỗ trợ hô hấp khác nếu cần.

Nhiễm trùng

Tiêm thuốc tê vào cột sống có thể gây viêm màng não mủ hay áp xe ngoài màng cứng. Tuy nhiên, biến chứng này hầu như không xảy ra do được phòng ngừa rất tốt bằng các biện pháp vô trùng trong lúc thực hiện thủ thuật.

Các biến chứng khác

Đau lưng: Sau khi thực hiện gây tê trục thần kinh trung ương, một số người bệnh cảm thấy đau lưng ở vị trí chích kim. Triệu chứng này có thể cải thiện bằng các thuốc giảm đau.

Bí tiểu: Thuốc tê có thể ức chế các rễ thần kinh điều hòa hoạt động bài tiết nước tiểu. Do đó, người bệnh thường cảm thấy bí tiểu sau mổ. Triệu chứng này có thể giải quyết bằng cách đặt thông tiểu (ống dẫn nước tiểu). Sau khi hết tác dụng của thuốc tê, bí tiểu có thể cải thiện.

Ngứa: Có thể gặp sau gây tê tủy sống nếu bác sĩ pha thêm morphin vào thuốc tê để làm tăng thời gian tác dụng. Dấu hiệu này thường tự cải thiện.

Run: Một số người bệnh bị run sau khi gây tê trục thần kinh trung ương, thường ít nghiêm trọng và tự khỏi.

Biến chứng của gây tê ngoài màng cứng

Gây tê ngoài màng cứng lưu lại 1 catheter ở khoang ngoài màng cứng. Qua đó, bác sĩ có thể cho thuốc tê liên tục để duy trì giảm đau cho người bệnh đến 3 ngày sau mổ. Nếu catheter đặt ở sai vị trí có thể gây các biến chứng nghiêm trọng:

– Đặt vào mạch máu: có thể gây ngộ độc do lượng lớn thuốc được bơm trực tiếp vào máu.

– Đặt vào khoang dưới nhện (trong lòng ống sống): gây tê tủy cao, tê tủy toàn bộ.

Đây là các biến chứng ít gặp tuy nhiên rất nguy hiểm.

Biến chứng của gây tê vùng

Hematoma: Có thể xuất hiện những khối tụ máu trong quá trình thực hiện thủ thuật. Các khối máu tụ này thường tự tiêu biến mà không cần can thiệp.

Ngộ độc thuốc tê: Để đảm bảo đủ độ tê cho phẫu thuật, người bệnh sẽ được cung cấp 1 lượng lớn thuốc tê. Do đó người bệnh có nguy cơ ngộ độc thuốc tê. Tuy nhiên, biến chứng này rất ít gặp.

Tổn thương thần kinh: Biến chứng hiếm khi xảy ra. Việc áp dụng máy siêu âm, kích thích điện vào việc gây tê vùng làm giảm nguy cơ biến chứng tổn thương thần kinh đi rất nhiều.

Để cập nhật kiến thức về sản, phụ khoa và các kiến thức sau sinh của phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang. Bạn có thể truy cập website: SAN43NGUYENKHANG.VN; để đặt lịch khám truy cập website: DK.SAN43NGUYENKHANG.VN hoặc liên hệ Zalo: 0342.318.318 để được hướng dẫn.