Giá trị bình thường và bất thường của CA-125

Xét nghiệm CA-125 thực chất là xét nghiệm đo hàm lượng CA 125 của protein trong máu. Đây là một loại kháng nguyên ung thư. Trong các điều kiện cơ thể khác nhau sẽ dẫn tới hàm lượng CA 125 khác nhau. Từ đó, bác sĩ có thể chẩn đoán ra bệnh của người xét nghiệm. 

1. Chỉ số ca 125 bình thường là bao nhiêu?

Ngưỡng bình thường của CA 125 là 35 U/ml. Ở bệnh nhân ung thư buồng trứng nồng độ CA 125 thường cao hơn mức bình thường. Ngoài ra, mức độ CA125 huyết tương cũng có thể tăng trong một số các ung thư khác như ung thư do lạc nội mạc tử cung, ung thư phổi, vú, đại trực tràng.

2. Ý nghĩa mức độ CA-125 huyết tương trong ung thư buồng trứng

CA125 là một dấu ấn quan trọng nhất để phát hiện ung thư buồng trứng. 

Về độ nhạy lâm sàng, mức độ CA125 huyết tương tăng ở khoảng 80% số phụ nữ bị ung thư buồng trứng và tăng tỷ lệ với tiến trình của bệnh. CA125 có độ đặc hiệu lâm sàng (nghĩa là ≤ 35 U/mL) là 99% đối với người khỏe mạnh bình thường, 83% đối với người bị viêm phần phụ, 92% đối với người bị khối u buồng trứng lành tính.

Mức độ CA-125 có sự liên quan đến kích thước khối u: 

Mức độ CA-125 có thể bình thường khi khối u nhỏ còn nhỏ (<1cm), mức độ > 65U / mL thường gặp khi khối u lớn > 2cm. Ở phụ nữ sau mãn kinh có một khối sờ thấy phần phụ và mức độ CA-125 > 65 U / mL có giá trị dự đoán dương tính đối với ung thư buồng trứng là > 95%.

Có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng. 

Nếu khối u được loại bỏ hoàn toàn bằng phẫu thuật, mức độ CA125 sẽ trở về bình thường trong khoảng 2-3 tuần. Trong quá trình điều trị, mức độ CA-125 giảm dần chứng tỏ rằng ung thư có đáp ứng với điều trị, nếu mức độ CA-125 tăng có nghĩa rằng ung thư không đáp ứng với điều trị.

Mức độ CA-125 có thể được sử dụng để theo dõi tái phát sau điều trị:

Nếu mức độ CA-125 sau khi đã điều trị tăng trở lại, điều này có nghĩa rằng là ung thư tái phát.

Có thể được sử dụng để tiên lượng ung thư buồng trứng: 

Tiên lượng liên quan đến cả mức độ CA-125 ban đầu và sau điều trị. Mức độ CA-125 trước phẫu thuật > 65 U / mL cho thấy tiên lượng xấu. Mức độ CA-125 vẫn cao dai dẳng sau hóa trị chỉ ra tiên lượng xấu. Nếu mức độ CA125 ≤10 U/mL sau 3 đợt điều trị, thời gian sống sót trung bình là 5 năm, nhưng nếu mức độ CA125≥100 U/mL thì thời gian sống sót trung bình chỉ còn là 7 tháng.

Trong trường hợp các tế bào ung thư buồng trứng không sản xuất CA-125, bệnh nhân được chẩn đoán bị ung thư buồng trứng nhưng có mức độ CA-125 bình thường, thì không thể sử dụng CA125 để theo dõi sự tiến triển, đáp ứng điều trị hoặc tái phát của bệnh.

3. Khi nào thì nên xét nghiệm Xét nghiệm CA-125

Chỉ định tuyệt đối

• • • Khi nghi ngờ mắc ung thư buồng trứng.
    • Chỉ định đối với bệnh nhân đã được chẩn đoán ung thư buồng trứng trước khi người đó bắt đầu được điều trị. Mục đích nhằm đánh giá đáp ứng điều trị.
    • Sau khi phẫu thuật hoặc hóa trị liệu nhằm xác định phát hiện ung thư buồng trứng tái phát.
    • Chỉ định chẩn đoán bệnh nhân mắc ung thư buồng trứng cùng với các xét nghiệm khác như HE4, CEA, CA 19-9,…
    • Sử dụng để sàng lọc ung thư buồng trứng trong trường hợp bệnh nhân có tiền sử gia đình.

Chỉ định tương đối

• • • Với bệnh nhân đang nghi ngờ mắc ung thư tử cung. CA 125 tương đương với dấu ấn của ung thư loại 1.
    • Bệnh nhân bị nghi ngờ mắc bệnh ung thư phổi, CA 125 tương đương dấu ấn ung thư loại 2.

4. Những điều cần lưu ý trước khi làm xét nghiệm

Trước khi tiến hành làm xét nghiệm CA 125, các bạn hãy chú ý những trường hợp sau đây có thể gây ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm.

• • • Bà bầu mang thai trong kỳ tam cá nguyệt đầu tiên và không có bất thường trong chu kỳ kinh nguyệt cũng có thể làm nồng độ CA 125 tăng nhẹ.
    • Bệnh nhân bị bệnh xơ gan, viêm dạ dày,… (được xếp vào bệnh màng bụng lành tính) có thể làm nồng độ CA 125 tăng nhẹ.
    • Bệnh nhân mới phẫu thuật có thể có nồng độ CA 125 cao sau suốt 3 tuần sau khi thực hiện phẫu thuật.
    • Có trường hợp bệnh nhân bị ung thư buồng trứng nhưng nồng độ CA 125 không hề tăng.

Do đó, nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị ung thư; họ có thể đề nghị bệnh nhân thực thiện sinh thiết. Sinh thiết là lấy một vài mẫu tế bào mang đi xét nghiệm. Siêu âm, chụp cắt lớp điện toán cũng có thể giúp ích trong việc đánh giá ung thư này.