Hồng ban đa dạng là bệnh gì?

Hồng ban đa dạng là một trong các biểu hiện lâm sàng của dị ứng thuốc. Hồng ban đa dạng có nguy hiểm không, và có cách nào dự phòng? Hãy cũng phòng khám 43 Nguyễn Khang tìm hiểu nhé!

1. Bệnh hồng ban đa dạng là gì?

Bệnh hồng ban đa dạng là một phản ứng quá mẫn thường do nhiễm trùng, phổ biến nhất là virus herpes simplex (HSV). Bệnh có biểu hiện bằng một vết phát ban trên da được đặc trưng bởi một tổn thương đích điển hình; đôi khi cũng ảnh hưởng đến niêm mạc. Người bệnh bị hồng ban đa dạng thường cấp tính và tự giới hạn, có thể tự khỏi mà không có biến chứng gì.

2. Bệnh hồng ban đa dạng có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào diện tích bề mặt bị ảnh hưởng và và vị trí tổn thương của bệnh. Việc chữa lành có thể diễn ra một cách tự nhiên trong 2 đến 3 tuần nhưng các tổn thương niêm mạc luôn mất nhiều thời gian hơn.

Sự nguy hiểm của bệnh hồng ban đa dạng về lâu dài là khi có tổn thương liên quan đến niêm mạc. Các di chứng ở mắt có thể nghiêm trọng dẫn đến mù lòa. Chính vì vậy, cần cảnh giác đặc biệt trong giai đoạn cấp tính để ngăn ngừa những vùng bị phát ban tiếp theo này.

Ngoài ra, bệnh hồng ban đa dạng nguy hiểm khi người bệnh có thêm các yếu tố tiên lượng xấu, bao gồm rối loạn chức năng thận, cấy ghép tủy xương, có tổn thương tạng đi kèm và tuổi cao.

3. Các nguyên nhân gây bệnh hồng ban đa dạng

Thuốc

Thuốc có lẽ là một nguyên nhân không phổ biến (<10%) của các trường hợp bị hồng ban đa dạng.

Nhiều loại thuốc đã được báo cáo là gây ra tình trạng ban đỏ đa dạng, bao gồm barbiturat, thuốc chống viêm không steroid, penicilin, sulphonamid, nitrofurantoin, phenothiazin và thuốc chống co giật.

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng có lẽ đóng vai trò bệnh sinh trong ít nhất 90% các trường hợp hồng ban đa dạng.

Tác nhân gây nhiễm trùng phổ biến nhất làm xuất hiện hồng ban đa dạng là nhiễm virus herpes simplex (HSV), thường là herpes labialis (mụn rộp ở môi) và ít thường gặp herpes sinh dục. Trong đó, HSV loại 1 thường gây bệnh nhiều hơn loại 2. Theo trình tự, nhiễm herpes thường xảy ra trước khi phát ban trên da từ 3 – 14 ngày.

Mycoplasma pneumonia gây nhiễm trùng phổi là nguyên nhân phổ biến tiếp theo.

Ngoài ra, nhiều trường hợp nhiễm virus khác cũng đã được báo cáo gây ra tình trạng bệnh hồng ban đa dạng bao gồm: Parapoxvirus, Herpes varicella-zoster (gây bệnh thủy đậu, bệnh zona), Adenovirus, Vi rút viêm gan, Vi rút suy giảm miễn dịch ở người (HIV) hay tiêm vắc xin vi rút.

4. Đặc điểm lâm sàng của bệnh hồng ban đa dạng

Các triệu chứng chung

Thường không có triệu chứng điển hình cho mọi trường hợp mắc phải hồng ban đa dạng thể nhẹ.

Tuy nhiên, phát ban thường xuất hiện trước các triệu chứng nhẹ như sốt hoặc ớn lạnh, yếu hoặc đau các khớp.

Đặc điểm tổn thương da

Đặc điểm điển hình trong hồng ban đa dạng là xuất hiện một vài đến hàng trăm tổn thương da bùng phát trong khoảng thời gian 24 giờ.

Các sang thương đầu tiên được nhìn thấy trên mu bàn tay và/ hoặc bàn chân, sau đó lan xuống các gốc chi hướng về phía thân mình. Các chi trên thường bị ảnh hưởng hơn các chi dưới, bao gồm cả vùng da trong lòng bàn tay. Tuy nhiên, mặt, cổ và thân mình mới là những vị trí phổ biến.

Các tổn thương của hồng ban đa dạng ban đầu được phân chia rõ ràng, hình tròn, màu đỏ hay hồng và phẳng (dạng dát) và sau đó trở nên nổi lên (dạng sẩn và sờ thấy được) tiếp tục dần dần to lên tạo thành mảng có đường kính lên đến vài cm. Trung tâm của sẩn hay mảng sẫm màu hơn và có các thay đổi trên bề mặt biểu bì như phồng rộp hoặc đóng vảy. Thương tổn thường tiến triển trong 72 giờ.

Vùng niêm mạc cũng có thể xuất hiện hồng ban, thường phát triển vài ngày sau khi bắt đầu phát ban trên da. Tuy nhiên, trong hồng ban đa dạng nhẹ, vùng niêm mạc hay màng nhầy không có hoặc chỉ bị ảnh hưởng nhẹ. Nếu vùng này cũng bị tổn thương thì nên nghi ngờ khả năng bị hồng ban đa dạng mức độ nặng.

Theo đó, trong hồng ban đa dạng nặng, nhiều vị trí niêm mạc cùng bị ảnh hưởng, thường là niêm mạc miệng: thông thường nhất là môi, bên trong má, lưỡi, ít gặp ở sàn miệng, vòm miệng, nướu. Hơn nữa, các vị trí niêm mạc khác cũng bị ảnh hưởng là mắt, hậu môn và bộ phận sinh dục, khí quản, phế quản hay ống tiêu hóa.

Khi bị hồng ban đa dạng nặng, tổn thương niêm mạc không chỉ sưng và đỏ mà còn hình thành mụn nước, nhanh chóng vỡ ra để lại các vết loét lớn, nông, có hình dạng bất thường, gây đau đớn. Người bệnh có thể khó nói hoặc khó nuốt do đau.

5. Phòng ngừa bệnh hồng ban đa dạng

Đối với người bệnh

Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc mà cần đi khám khi có bệnh để được bác sĩ hướng dẫn sử dụng thuốc đúng.

Vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ.

Khi mắc các bệnh hệ thống như lupus ban đỏ cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời để tránh bị bệnh lý hồng ban đa dạng.

Bác sĩ, dược sĩ

Tùy theo cơ địa bệnh nhân mà kê đơn thuốc phù hợp, tránh sử dụng những thuốc dễ gây hồng ban đa dạng cho bệnh nhân.

Trước khi kê đơn thuốc cho bệnh nhân, các bác sĩ cần hỏi rõ tiền sử sử dụng thuốc của bệnh nhân để hạn chế tối đa các phản ứng bất thường có thể xảy ra cho bệnh nhân như dị ứng, hồng ban đa dạng,...

Phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang – Cầu Giấy hay còn được gọi là phòng khám bác sĩ Vĩ với tiền thân là phòng khám 89B dốc phụ sản Hà Nội và phòng khám 36 Trung Hòa là địa chỉ khám lớn và uy tín nhất Hà Nội . Với bề dày hoạt động trên 15 năm cùng đội ngũ y bác sĩ giỏi; giàu kinh nghiệm đến từ các viện sản lớn như bệnh viện Phụ sản Trung Ương; bệnh viện Phụ sản Hà Nội… sẽ theo dõi và khảo sát thai kỳ; để các thai phụ có thể yên tâm chào đón những thiên thần khỏe mạnh. Để đặt lịch tới phòng khám 43 Nguyễn Khang quý khách có thể truy cập TẠI ĐÂY hoặc liên hệ zalo: 0342318318 để được hướng dẫn.