Phụ nữ bị nhiễm HIV khi mang thai sẽ có tỷ lệ lây truyền sang con là rất cao. Cho đến thời điểm hiện tại, y học vẫn chưa tìm ra cách để có thể điều trị dứt điểm căn bệnh này. Vậy làm thế nào để mẹ bị HIV vẫn sinh con khỏe mạnh bình thường?
1. Làm thế nào để con không bị lây nhiễm HIV từ mẹ ?
Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở Việt Nam hiện nay đã xuống dưới 5%. Tuy nhiên để trẻ không bị lây nhiễm từ mẹ là cả một quá trình điều trị từ lúc trước khi có thai cho đến khi đứa trẻ đã được sinh ra.
Trong thực tế, sự lây HIV từ mẹ sang con hoàn toàn có thể ngăn ngừa được. Rất nhiều bằng chứng đã cho thấy việc sử dụng thuốc điều trị HIV kết hợp với các chiến lược khác đã giúp giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con xuống 1% hoặc ít hơn; nhất là ở các quốc gia phát triển như Hoa Kỳ và Châu Âu.
Ngoài ra, nguy cơ mẹ mang thai bị nhiễm HIV lây truyền cho con thấp khi có các yếu tố sau đây:
- HIV được phát hiện càng sớm càng tốt trong khi mang thai (hoặc trước khi phụ nữ mang thai).
- Phụ nữ nhiễm HIV được điều trị trong khi mang thai và sinh con và; trong một số trường hợp nhất định, được sinh mổ theo lịch trình.
- Trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV được dùng thuốc điều trị HIV trong 4 đến 6 tuần sau khi sinh và không được bú sữa mẹ.
2. Các biện pháp để dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con
Trong giai đoạn mang thai
Mọi phòng khám, trung tâm, bệnh viện chuyên khoa sản phụ khoa luôn được khuyến nghị cần phải xét nghiệm HIV cho tất cả các phụ nữ trước khi mang thai hoặc càng sớm càng tốt trong thai kỳ. Không những thế, phụ nữ cũng nên được xét nghiệm lại HIV trong mỗi lần mang thai tiếp theo.
Nhằm mục đích phát hiện sớm những phụ nữ mang thai nhiễm HIV; và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp tránh lấy nhiễm cho con trong quá trình sinh.
Việc lựa chọn phác đồ thuốc điều trị HIV để sử dụng trong thai kỳ phụ thuộc vào một số yếu tố; bao gồm cả tiền căn sử dụng thuốc chống HIV hiện tại hoặc trong quá khứ; các tình trạng y tế khác và kết quả xét nghiệm kháng thuốc. Thông thường, phụ nữ mang thai nhiễm HIV có thể sử dụng cùng một chế độ điều trị HIV được khuyến nghị cho người trưởng thành không mang thai. Nếu người phụ nữ đã sử dụng chế độ điều trị HIV hiệu quả thì nên tiếp tục sử dụng chế độ tương tự trong suốt quá trình mang thai.
Trong giai đoạn chuyển dạ sinh con
Phụ nữ đã phát hiện nhiễm HIV và đã dùng thuốc điều trị HIV vẫn cần tiếp tục phác đồ trong giai đoạn chuyển dạ sinh con.
Thai nhi hoàn toàn không thể tránh khỏi nguy cơ tiếp xúc với HIV trong máu; dịch tiết của mẹ trong quá trình chào đời. Chính vì thế, việc tiếp tục dùng các loại thuốc chống HIV sẽ duy trì được tải lượng siêu vi trong cơ thể mẹ ở mức thấp nhất; giảm thiểu nguy cơ ngăn ngừa lây HIV từ mẹ sang con; đặc biệt là lúc gần sinh.
Bên cạnh đó, việc sinh mổ có thể làm giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con.
Trong giai đoạn sau sinh
Sau khi sinh con, các em bé sinh ra từ phụ nữ nhiễm HIV cần được dùng thuốc điều trị HIV càng sớm càng tốt; để ngăn ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con sau sinh. Thuốc chống HIV có vai trò bảo vệ em bé khỏi bị nhiễm bất kỳ HIV nào có thể truyền từ mẹ sang con sau khi sinh.
Vì HIV có thể lây lan qua sữa mẹ; phụ nữ nhiễm HIV được khuyến cáo là không nên cho con bú. Lúc này, sữa bột cho trẻ em và trẻ sơ sinh được xem là sự thay thế an toàn cho trẻ.
Người phụ nữ nhiễm HIV vẫn cần tiếp tục dùng thuốc điều trị HIV sau khi sinh con. Việc tuân thủ sử dụng thuốc điều trị HIV suốt đời không chỉ ngăn ngừa HIV tiến tới AIDS cho bản thân họ và giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người xung quanh; nhất là trong quá trình chăm sóc con nhỏ; thậm chí là cho lần mang thai tiếp theo.
