Thế nào là dây rốn một động mạch?
07:40 - 08/05/2021 Lượt xem: 561
Dây rốn bình thường ở thai nhi chứa hai động mạch rốn và một tĩnh mạch rốn nằm trong lớp thạch Wharton. Dây rốn một động mạch là một trong những bất thường dây rốn thường gặp.
1. Dây rốn một động mạch(DRMĐM) là gì?
Một dây rốn bình thường bao gồm hai động mạch rốn và một tĩnh mạch rốn với lớp thạch Wharton bao bọc bên ngoài có nhiệm vụ nuôi dưỡng và bảo vệ các mạch máu. Tĩnh mạch rốn chịu trách nhiệm vận chuyển máu giàu oxy từ người mẹ thông qua bánh nhau đến nuôi dưỡng thai nhi, trong khi động mạch rốn vận chuyển lượng máu nghèo oxy từ thai nhi về bánh nhau để được trao đổi chất trở lại. Tĩnh mạch rốn có đường kính lớn hơn động mạch rốn và nằm sâu hơn.
DRMĐM xuất hiện trong khoảng 1% thai kỳ; khi đó dây rốn chỉ gồm hai mạch máu. Tần suất bắt gặp dây rốn một động mạch cao hơn ở những thai kỳ đa thai so với đơn thai.
Bất thường dây rốn một động mạch có thể xuất hiện một cách đơn độc hoặc phối hợp với những dị tật ở những cơ quan khác như hệ tim mạch, thần kinh, tiết niệu và hệ xương hoặc là dấu hiệu gợi ý của các bất thường nhiễm sắc thể. Nếu chỉ tồn tại đơn độc, dây rốn một động mạch có tiên lượng tốt; sức khỏe và sự phát triển của thai nhi được xem như bình thường. Nhờ vào sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, dây rốn một động mạch hoàn toàn có thể được phát hiện trước sinh, cùng với những khuyết tật bẩm sinh khác nếu có. DRMĐM được xác định chắc chắn nhất bằng cách kiểm tra sau khi trẻ được sinh ra.
2. Nguyên nhân
- Sự không phát triển của một động mạch rốn ngay từ đầu thai kỳ.
- Sự thoái triển của một trong hai động mạch rốn trong quá trình phát triển của thai kỳ. Nghĩa là ngay từ khi hình thành, dây rốn gồm 3 mạch máu như: bình thường nhưng một động mạch rốn sẽ biến mất về sau.
- DRMĐM có thể là một bất thường đơn độc hoặc là biểu hiện của các hội chứng bất thường nhiễm sắc thể khác như hội chứng Down, hội chứng Edwards.
3. Một số yếu tố nguy cơ
Cho đến nay, vì sao dẫn đến DRMĐM vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các yếu tố sau được xem là làm tăng nguy cơ hình thành:
- Mẹ mang đa thai
- Thai nhi có giới tính là gái
- Mẹ lớn tuổi mang thai (>40 tuổi)
- Mẹ hút thuốc là và mắc một số bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường
- Bất thường nhiễm sắc thể
- Di truyền
- Khuyết tật bẩm sinh
Bất thường dây rốn một động mạch hoàn toàn có thể xuất hiện ở những thai kỳ không có các yếu tố nguy cơ trên. Vì thế, để có một thai kỳ khỏe mạnh, các thai phụ cần đi khám thai định kỳ theo đúng hẹn và không nên bỏ qua bước siêu âm tầm soát các dị tật của thai nhi.
4. Dây rốn một động mạch có chẩn đoán trên siêu âm được không?
Ngày nay, siêu âm là phương tiện chính để chẩn đoán DRMĐM và phát hiện các bất thường kèm theo. Đây là phương tiện chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn và an toàn cho cả mẹ và thai nhi, có thể dễ dàng thực hiện lặp lại nhiều lần. Khoảng một phần tư số trường hợp dây rốn một động mạch có thể dẫn đến các biến chứng như dọa sinh non; sinh non và thai nhi chậm phát triển trong tử cung.
Trong một số ít các trường hợp, DRMĐM xuất hiện kèm với các dị tật của những hệ cơ quan khác trong cơ thể như hệ thần kinh, tim mạch, tiết niệu và xương khớp. Siêu âm tiền sản giúp ích trong việc phát hiện các bất thường đi kèm này, từ đó định hướng cho việc quyết định thực hiện các can thiệp tiếp theo trên thai kỳ như chọc ối. Quá trình phát triển của thai nhi cũng được theo dõi tốt qua những lần siêu âm thai liên tiếp, phát hiện sớm sự chậm phát triển để có kế hoạch xử trí kịp thời.
DRMĐM là một trong những bất thường dây rốn thường gặp; có khả năng gây nguy hiểm đến sức khỏe của thai nhi nếu không được phát hiện sớm. Do đó, mẹ bầu khi mang thai cần khám thai định kỳ và không nên bỏ qua các giai đoạn tầm soát các dị tật của thai nhi.
