Đa ối: Những điều mẹ bầu cần biết để có một thai kỳ khỏe mạnh

Đa ối là tình trạng lượng nước ối xung quanh thai nhi vượt quá mức bình thường. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, nhưng thường được chẩn đoán rõ ràng nhất trong tam cá nguyệt thứ ba.

1. Đa ối là gì?

Nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi. Trong phần lớn thời kỳ mang thai, nước ối có nguồn gốc gần như hoàn toàn từ thai nhi, giúp bảo vệ thai nhi khỏi bị chấn thương khi ở bụng mẹ, có tính chất kháng khuẩn do đó bảo vệ thai nhi tránh khỏi nhiễm trùng cũng như giúp phổi phát triển. Và đặc biệt nó đóng vai trò như một môi trường chứa chất lỏng và chất dinh dưỡng cho thai nhi, hỗ trợ để thai nhi giữ được thân nhiệt ổn định thích hợp.

Đa ối là hiện tượng xảy ra khi lượng nước ối vượt quá ngưỡng bình thường. Đa ối thường không gây triệu chứng, tuy nhiên một số trường hợp lượng nước ối tăng quá nhiều có thể gây khó thở hoặc không thoải mái cho sản phụ. Chẩn đoán đa ối thường được xác định khi khám thai và siêu âm tiền sản định kỳ.

2. Nguyên nhân gây đa ối

Trong khoảng 60% trường hợp, nguyên nhân gây đa ối không rõ ràng và được gọi là đa ối vô căn. Tuy nhiên, có một số nguyên nhân đã biết có thể dẫn đến tình trạng này:

• Tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Khi đường huyết của mẹ quá cao, glucose dư thừa sẽ truyền qua rau thai và được thai nhi đào thải qua đường tiểu, làm tăng lượng nước ối.
• Dị tật bẩm sinh ở thai nhi: Đặc biệt là các dị tật ảnh hưởng đến khả năng nuốt nước ối của thai nhi, chẳng hạn như hẹp hoặc teo thực quản, hẹp tá tràng, hoặc các vấn đề về thần kinh ảnh hưởng đến phản xạ nuốt.
• Nhiễm trùng thai nhi: Một số loại nhiễm trùng có thể gây ra đa ối.
• Thiếu máu thai nhi: Khi thai nhi bị thiếu máu nghiêm trọng, tim phải làm việc nhiều hơn, có thể dẫn đến tình trạng suy tim và làm tăng lượng nước ối.
• Bất đồng nhóm máu mẹ và con: Nếu mẹ có nhóm máu Rh âm và thai nhi có nhóm máu Rh dương, cơ thể mẹ có thể tạo kháng thể tấn công hồng cầu của thai nhi, gây thiếu máu và có thể dẫn đến đa ối.
• Đa thai: Đặc biệt trong trường hợp hội chứng truyền máu song thai (TTTS), một thai có thể nhận quá nhiều máu và nước ối, trong khi thai còn lại nhận không đủ.
• Bất thường về nhiễm sắc thể: Một số hội chứng di truyền có thể liên quan đến đa ối.

3. Dấu hiệu và chẩn đoán đa ối

Đa ối thường không có triệu chứng rõ ràng ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, khi lượng nước ối tăng lên đáng kể, sản phụ có thể cảm thấy:

• Bụng to hơn so với tuổi thai: Bụng phát triển nhanh và lớn hơn bình thường.
• Khó thở, tức ngực: Do tử cung lớn chèn ép lên cơ hoành và phổi.
• Phù nề chân, mắt cá chân, giãn tĩnh mạch: Do tử cung chèn ép các mạch máu lớn.
• Khó chịu ở bụng, khó di chuyển.
• Cảm giác căng tức bụng.

Chẩn đoán đa ối chủ yếu dựa vào siêu âm thai. Bác sĩ sẽ đo lượng nước ối bằng cách:

• Chỉ số ối (Amniotic Fluid Index - AFI): Chia tử cung thành bốn phần và đo chiều sâu của khoang nước ối lớn nhất trong mỗi phần, sau đó cộng tổng lại. AFI từ 8-24 cm được coi là bình thường; AFI trên 24 cm là đa ối.
• Khoang ối lớn nhất (Deepest Vertical Pocket - DVP): Đo chiều sâu của khoang nước ối lớn nhất. DVP trên 8 cm là đa ối.

4. Đa ối ảnh hưởng như thế nào đến thai kỳ?

Đa ối có thể dẫn đến một số hậu quả như:

• Chuyển dạ sinh non hoặc vỡ ối non.
• Sa dây rốn.
• Nhau bong non.
• Các bất thường về ngôi thai.
• Tăng tỉ lệ mổ lấy thai.
• Băng huyết sau sinh do tử cung gò kém.
• Mẹ có thể khó thở, đau lưng bởi lượng nước ối quá nhiều.

5. Quản lí và điều trị đa ối

Việc quản lý đa ối phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và giai đoạn thai kỳ. Mục tiêu là giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho cả mẹ và bé.

Theo dõi chặt chẽ: Với các trường hợp đa ối nhẹ và không có triệu chứng, bác sĩ thường sẽ theo dõi thường xuyên bằng siêu âm và khám lâm sàng để đảm bảo thai kỳ tiến triển an toàn.

Kiểm soát nguyên nhân: Nếu đa ối do tiểu đường thai kỳ, việc kiểm soát đường huyết chặt chẽ là ưu tiên hàng đầu thông qua chế độ ăn uống, tập luyện và có thể cần dùng insulin. Nếu do các dị tật bẩm sinh, bác sĩ sẽ tư vấn về các phương pháp can thiệp hoặc kế hoạch chăm sóc sau sinh phù hợp.

Chọc ối giảm áp (Amnioreduction): Trong trường hợp đa ối nghiêm trọng gây khó chịu cho mẹ (khó thở, đau bụng) hoặc có nguy cơ sinh non cao, bác sĩ có thể tiến hành chọc hút bớt nước ối để giảm áp lực. Đây là thủ thuật được thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm và cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Thuốc: Trong một số trường hợp rất đặc biệt, bác sĩ có thể xem xét chỉ định thuốc ức chế tổng hợp prostaglandin (ví dụ như Indomethacin) để giảm sản xuất nước tiểu ở thai nhi. Tuy nhiên, thuốc này có thể có tác dụng phụ lên thai nhi, nên việc sử dụng cần hết sức thận trọng và chỉ trong thời gian ngắn dưới sự giám sát chặt chẽ.

Lời Khuyên cho Sản Phụ

• Khám thai định kỳ đầy đủ và tuân thủ các chỉ định của bác sĩ: Việc phát hiện sớm và quản lý kịp thời là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro.
• Kiểm soát tốt đường huyết (nếu bị tiểu đường thai kỳ): Chế độ ăn uống khoa học và vận động phù hợp là rất quan trọng.
• Theo dõi các dấu hiệu bất thường: Bất kỳ triệu chứng nào như khó thở tăng lên, đau bụng dữ dội, hoặc vỡ ối bất thường đều cần được thông báo ngay cho bác sĩ.
• Giữ tinh thần thoải mái: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của mẹ và bé.
• Tìm hiểu thông tin: Trang bị kiến thức về tình trạng đa ối sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân và thai nhi.

Đa ối là một tình trạng cần được quan tâm trong thai kỳ. Với sự theo dõi sát sao của đội ngũ y tế, cùng với sự chủ động và tuân thủ điều trị của sản phụ, đa số các trường hợp đa ối đều có thể được quản lý hiệu quả, giúp mẹ và bé có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.

Phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang – Cầu Giấy hay còn được gọi là phòng khám bác sĩ Vĩ với tiền thân là phòng khám 89B dốc phụ sản Hà Nội và phòng khám 36 Trung Hòa là địa chỉ khám lớn và uy tín nhất Hà Nội. Với bề dày hoạt động trên 15 năm cùng đội ngũ y bác sĩ giỏi; giàu kinh nghiệm đến từ các viện sản lớn như bệnh viện Phụ sản Trung Ương; bệnh viện Phụ sản Hà Nội… sẽ theo dõi và khảo sát thai kỳ; để các thai phụ có thể yên tâm chào đón những thiên thần khỏe mạnh. Để đặt lịch tới phòng khám 43 Nguyễn Khang quý khách có thể truy cập TẠI ĐÂY hoặc liên hệ zalo: 0342318318 để được hướng dẫn.