MỘT SỐ XÉT NGHIỆM SÀNG LỌC CƠ BẢN TRONG UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

Ung thư cổ tử cung là bệnh gây tử vong cao ở phụ nữ. Rất may, bệnh có thể được điều trị và hồi phục nếu được phát hiện sớm trong giai đoạn đầu. Việc tầm soát bằng các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung là điều cần thiết để bệnh được tầm soát tốt nhất. Dưới đây là một số xét nghiệm sàng lọc cơ bản trong ung thư cổ tử cung.

1. Ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung là dạng ung thư khởi phát tại cổ tử cung - khe hẹp nối âm đạo và tử cung. Cổ trong cổ tử cung bình thường sẽ có màu hồng khỏe mạnh với lớp tế bào vảy mỏng và phẳng. Ống cổ tử cung được tạo thành bởi một dạng tế bào khác gọi là tế bào trụ. Khu vực giao nhau của hai dạng tế bào này được gọi là khu chuyển đổi, chính là nơi các tế bào bất thường hoặc tiền ung thư dễ phát triển nhất.

Hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung (80 - 90%) là ung thư biểu mô tế bào vảy. Ung thư tế bào tuyến là dạng ung thư phổ biến thứ hai của ung thư cổ tử cung, được ghi nhận khoảng 10 - 20% số ca. Dạng ung thư này phát triển từ các tuyến tiết chất nhờn trong ống cổ tử cung. Mặc dù ít phổ biến hơn ung thư biểu mô tế bào vảy, tỷ lệ mắc ung thư biểu mô tuyến đang gia tăng, đặc biệt là ở các bạn nữ tuổi đời còn trẻ.

Mỗi năm có hơn 13 ngàn phụ nữ ở Hoa Kỳ bị chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung, và hơn 4 ngàn ca tử vong. Tử vong do ung thư cổ tử cung ở Hoa Kỳ tiếp tục giảm khoảng 2% mỗi năm. Sự suy giảm này chủ yếu là do việc áp dụng rộng rãi xét nghiệm Pap (ThinPrep Pap hoặc Pap smear) để phát hiện bất thường cổ tử cung và cho phép điều trị sớm. Hầu hết những phụ nữ có sự thay đổi tế bào cổ tử cung bất thường tiến triển thành ung thư cổ tử cung chưa bao giờ làm xét nghiệm Pap hoặc chưa từng kiểm tra trong ba đến năm năm trước khi bị chẩn đoán ung thư.

Ung thư cổ tử cung có xu hướng xảy ra ở độ tuổi trung niên. Nó thường được chẩn đoán ở phụ nữ trong độ tuổi từ 35 đến 44. Bệnh hiếm khi ảnh hưởng đến phụ nữ dưới 20 tuổi và hơn 15% chẩn đoán được thực hiện ở phụ nữ trên 65 tuổi. Nhưng ở nhóm phụ nữ trên 65 tuổi, ung thư thường xảy ra ở phụ nữ đã không làm xét nghiệm sàng lọc thường xuyên.

2. Phết tế bào cổ tử cung (cytology): PAP SMEAR

Ra đời vào 1941 do G. Papanicolaou tìm ra để phát hiện sớm các tổn thương biến đổi tế bào nhằm tầm soát ung thư CTC. Hơn 50 năm qua nhờ có có pap test, tỷ lệ ung thư ctc xâm lấn giảm 70 - 80%, tỷ lệ tử vong do ung thư CTC cũng giảm 70%.

Điều kiện để làm pap test

• Không đặt thuốc âm đạo trong vòng 3 ngày.
• Không giao hợp, không thụt rửa âm đạo trong 48 giờ trước đó.
• Không có tình trạng viêm nhiễm âm đạo, cổ tử cung cấp tính.
• Không có tình trạng xuất huyết âm đạo, tử cung (tốt nhất là làm vào ngày thứ 15 - 20 của chu kì kinh nguyệt.
• Không khám âm đạo bằng tay trước, không dung dầu bôi trơn mỏ vịt khi khám.
• Ở người đã mãn kinh,nên điều trị estrogen tại chỗ trước khi lấy.

Cách tiến hành.

Bệnh nhân nằm trong tư thế phụ khoa (bệnh nhân nằm ngửa, gối gập, hai chân dang rộng, thả lỏng người)

Đặt mỏ vịt (không dùng dầu bôi trơn).

- Bộc lộ cổ tử cung, có thể lau bớt chất nhầy.

- Dùng que Ayre áp vào lỗ cổ tử cung, quay một vòng 360 độ để lấy tế bào. (Lấy tế bào cổ ngoài bằng đầu tròn, tế bào cổ trong bằng đầu nhọn).

- Dùng que Ayre trải đều tế bào lên lame kính. Khi trải, lưu ý chỉ trải một lần duy nhất, không kéo nhiều lần sẽ làm thay đổi hình dạng tế bào.

- Mẫu sẽ được cố định bằng cách nhúng vào dung dịch hoặc xịt một lớp keo mỏng lên bề mặt lam.

3. Thinprep test

• Tế bào ung thư ổ tử cung vẫn được lấy theo cách cũ.
• Nhúng rửa dụng cụ lấy mẫu có chứa các tế bào vào lọ dung dịch, tế bào sẽ được bảo tồn và phân tích bằng hệ thống máy.
• Máy xử lý tế bào sẽ tách các tế bào khỏi máu, mủ và các thành phần khác.

4. Xét nghiệm HPV DNA

Xét nghiệm HPV DNA sử dụng hệ thống máy tách chiết DNA tự động và công nghệ hiện đại nhằm phân tích, xác định chính xác sự hiện diện virus HPV.

Tiến hành xét nghiệm HPV DNA 

Thông thường, xét nghiệm HPV DNA được thực hiện đồng thời cùng xét nghiệm Pap Smear hoặc xét nghiệm Thinprep để thu thập các tế bào cổ tử cung, phát hiện và đánh giá những tế bào bất thường có nguy cơ gây ung thư từ sớm.

5. Giá trị các xét nghiệm

Pap test

Chỉ có khoảng 20% tế bào được thu thập phết lên lam kính, bỏ sót 80% trong đó có cả tế bào biến dạng.

Kết quả đọc kém chính xác hơn, vì các tế bào chồng chất lên nhau, có cả máu lẫn chất nhầy.

Thinprep test

Là một tiến bộ vượt bậc của ngành tế bào học, thu thập toàn bộ bệnh phẩm, xử lí bằng máy giúp tế bào được trải mỏng và quan sát rõ hơn. Do đó, pap nhúng dịch có độ nhạy cao hơn đến 7 lần.

HPV DNA test

Phương pháp xét nghiệm này không khẳng định 100% phụ nữ có mắc ung thư cổ tử cung hay không, nhưng dựa vào kết quả thu được có thể phát hiện được virus gây bệnh đang tồn tại trong cơ thể, nhờ đó đánh giá được nguy cơ mắc bệnh trong tương lai.

Để đăng ký khám và tư vấn phụ khoa tại phòng khám sản phụ khoa 43 Nguyễn Khang, quý khách có thể đăng ký TẠI ĐÂY; hoặc liên hệ zalo: 0342318318 để được hướng dẫn.